Bugün olay yeri incelemesi yapacağız. Mahfi Eğilmez’in söylediği üzere: ”Bir suçun işlenişini anlamanın yolu olay yerini incelemekten, bir ekonomik krizin nedenlerini anlamanın yolu verileri irdelemekten geçer.” Bizde bu yolda aşağıda Yunanistan ekonomisinin önemli göstergelerinden 7 tanesini irdeleyerek suçluyu bulmaya çalışacağız.
İlk olarak Tasarruf ve Yatırımın GSYH içindeki payını gösteren grafikle başlayalım. Yunanistan’ın Avrupa Birliğine üye olduğu 1980’li yıllardan itibaren baktığımızda yatırımın GSYH içindeki payı 2008 yılına kadar %25 civarlarında kalmışken, tasarrufların 2011 yılına kadar sürekli düşüş gösterdiğini söylemek mümkün. Yatırım harcamaları ve tasarruflar arasındaki açılan makas yatırım harcamalarının borçlanma ile finanse edildiğini gösteriyor bizlere.
Büyümeye baktığımızda tam bir istikrarsızlık görüyoruz. Bir önceki grafiği hatırlarsak büyümedeki dalgalanma yatırım harcamalarıyla benzeşiyor. 2008 kriziyle birlikte 6 yıl süren bir daralma sürecine girilmiş…
İşsizlik verisine baktığımızda neredeyse sürekli kötüye giden bir tablo görüyoruz. 2008 krizinden sonra terazinin topuzu, yatırım harcamalarının azalması ve ekonomideki daralmayla birlikte kaçıyor.
İşsizlik verisi ve enflasyon ikisi birlikte değerlendirildiğinde phillips eğrisi anlatan iktisat hocam gözümün önüne geliyor:D Genel eğilime bakıldığında tamamen birbirine zıt iki veri. Burada Yunanistan hükumetinin bağımsız para politika uygulayamaması öne çıkıyor.
Bu üç grafiği birlikte irdelemek istedim. Bütçe açığı, cari açık ve kamu borcunun GSYH içindeki payına baktığımızda 2008 yılında cari açık ve bütçe açığının net bir şekilde benzeştiğini görüyoruz. Bu demek oluyor ki açığın sebebi kamu borçlanmasının ta kendisi. Zaten GSYH’nın iki katına ulaşan kamu borç stoku her şeyi anlatıyor.
Sonuç: Borçlanmayla finanse edilen yatırım harcamaları ekonomide iyileştirmeye sebep olmamış. Katma değer yaratan alanlarda kullanılmamış, uzun vadede geri dönüşü olan kamu yatırımlarında kullanılmış veya bütçe açığını finanse etmek için kullanılmış. Tasarruf harcamalarının azalması ikiz ve üçüz açığa sebep olmuş.
Enflasyon verisi en eli yüzü düzgün veri olarak karşımıza çıkıyor olabilir. Ancak ben burada katilin enflasyon verisi olduğunu düşünüyorum. Rekor düzeylere ulaşan kamu borç stoku’nun ve işsiziliği hafifletmenin yolu enflasyonu arttırmak ve genişleyici para politikasını kullanmak olmalıydı. Ancak biliyoruz ki Euro’ya geçiş ile birlikte Yunanistan para politikası bağımsızlığını kaybetti. Genişleyici para politikasıyla birlikte enflasyon eksi rakamlara düşmemiş olur kabul edilebilir seviyelerde tutulabilirdi. Böylece durgunluğun hissedilen etkisi azaltılabilir bu işsizlik verisine olumlu yansıyabilirdi. Ayrıca yaratılan enflasyon iç borçlanma senetlerinin faiz yükünü azaltabilirdi.
